Een grote held

Zaterdag 29 oktober 2016

Het is droog, maar daar is dan ook alles meegezegd. Eigenlijk staan we gewoon midden in de wolken die in flarden aan ons voorbij trekken. We verlaten het groene en natte Topes de Collantes en gaan op weg naar Sancti Spiritus, goed twee uur rijden. De eerste kilometers is het wenden en keren de berg af. Om de remmen van de Yutong niet oververhit te laten worden doet DJ het in de afdaling erg rustig aan en kruipen we van haarspeld bocht naar haarspeldbocht. We zijn nog geen tien minuten aan het dalen of de bewolking breekt open en zien we de eerste plekken blauwe lucht. Het is nog geen tijd voor koffie als we onderweg stoppen bij `Valle de Los Ingenios` een uitzichtpunt gelegen op 190 meter boven de zeespiegel. Naar het zuiden hebben we zicht op de Caribische Zee en naar het noorden toe sterkt zich een prachtige vallei met talloze palmbomen en suikerplantages in vijftig tinten groen.
In de nabijheid van de plaatsjes die we passeren staan op de kruispunten en andere strategische punten mannen in gele shirts die een bordje Pare (betekent: stoppen) omhooghouden. Deze mannen zijn zogenoemde `liftcoördinatoren`. Zij houden vrachtauto`s, bussen en gewone auto`s aan met een `B`in het nummerbord. Jullie weten het vast nog wel, dit zijn wagens die de Staat toebehoren. De chauffeurs zijn verplicht om lifters mee te nemen. Deze betalen hiervoor wel een kleine vergoeding die vervolgens weer terugvloeit in de staatskas.
Het gebied rondom Sancti Spiritus wordt gekenmerkt door landbouw. Valle de Viñales is bekend vanwege zijn tabak en de beste koffie, maar de oudste koffieplantages vinden we terug in deze omgeving.
In Sancti Spiritus starten we met een korte tour door de stad en als eerste staan we stil bij de boogbrug over de rivier Yayabo. Deze gemetselde boogbrug is de oudste brug van Cuba en Yoeri vertelt, een in zijn ogen raar verhaal, dat volgens de overlevering de werklieden geitenmelk in de mortel hebben verwerkt om de brug sterker te maken. Peter zal dit `bizarre` verhaal bevestigen door te vertellen dat ook de Romeinen in hun bouwwerken gebruik maakten van dierlijk bloed. Niet zozeer om de mortel te versterken maar het `vettige` bloed maakte de mortel smeuïger. Zo heeft de gids ook weer wat bijgeleerd.
Het is warm en het zonnetje brandt ongenadig. Binnen de kortste keren is iedereen doorweekt en tapt het zweet van ons af. Maar dan is er gelukkig koffie. Die mogen we nuttigen in de schilderachtige patio van Hotel Plaza.

Op weg naar Santa Clara staat Yoeri uitgebreid stil bij de grootste held van de Latijns Amerikaanse landen,` Che` Guavara. Ernesto `Che` Guevara is in 1928 geboren in Argentinië uit een huwelijk tussen een civiel ingenieur en een huisvrouw. Che was zeer intelligent en ging medicijnen studeren. Na zijn studie vertrok hij samen met een vriend op een motor voor een tocht van 12.000 km door de verschillende landen van Latijns Amerika. Daar werd hij geraakt door het onrecht wat de volken werd aangedaan, de onderdrukking en de corruptie door de gevestigde orde. In 1955 kwam hij in contact met Fidel en Raúl Castro die beiden in ballingschap leefden in Mexico. Fidel Castro, een jonge advocaat en actief studentenleider probeerde in eerste instantie op legitieme wijze de dictatuur van de wrede Batista te bestrijden. Omdat dat weinig succesvol was pleegde hij een coupe in 1953, die mislukte. Castro was één van de weinige rebellen die samen met zijn broer deze poging overleefde, werd gevangen gezet en later verbannen naar Mexico. Daar bundelde hij revolutionaire krachten en benoemde Ernesto `Che` Guevara tot dokter van zijn leger. Op 2 december 1956 landde een klein leger bestaande uit 82 man met een klein jacht op Playa Las Coloradas, in het zuiden van Cuba. Drie dagen later werden ze aangevallen door de troepen van Batista. Wie niet kon ontsnappen werd gedood. Zeventig man kwamen om maar Fidel en Raúl Castro en Che Guevara konden ontsnappen en vluchten naar de bergen van de Sierra Maestra. In de daaropvolgende twee jaar werd, gesteund door de uitgebuite bevolking, studenten en gedeserteerde soldaten een rebellenleger opgebouwd en een guerrillastrijd gevoerd. Che Guevara bleek over uitzonderlijke leiderskwaliteiten en tactisch inzicht te beschikken en werd door Fidel Castro benoemd tot commandant van een uit 300 man/vrouw bestaande colonne die in oktober 1958 vanuit de bergen naar het westen trekt. Tegelijkertijd trekt Raúl Castro als commandant met zijn strijders naar Santiago en Guantánamo. De inname van Santa Clara door Che Guevara betekende een keerpunt in de strijd. Op 31 december 1958, vernielden de troepen van Che met een Caterpillar bulldozer de spoorlijn op het moment dat een trein met wapens en 450 militairen van het regeringsleger Santa Clara passeerde. Het was een gevoelige slag voor het regeringsleger en Batista ontvluchtte Cuba. Op 1 januari 1959 eisten de revolutionairen de overwinning op, trekt Fidel Castro Havana binnen, die vervolgens op 16 februari 1959 tot premier wordt verkozen. De revolutionaire regering schafte onmiddellijk rassendiscriminatie af en verlaagde onmiddellijk de huren en de kosten van elektriciteit. Ernesto `Che`Guevara wordt benoemd tot minister van industrie en president van de Nationale Bank. In 1965 verlaat Che zijn posities en laat alles in Cuba achter zich om achtereenvolgens in Congo en Bolivia opnieuw te trachten de bevolking te bevrijden van de onderdrukking door de heersende dictators. Die missie`s werden door het ontbreken van de steun van de lokale bevolking een mislukking. Bij een actie in Bolivia in1967 is Che in een hinderlaag gelokt, gevangen genomen en in opdracht van de Amerikaanse CIA, samen met nog 38 kameraden, gefusilleerd. Ernesto `Che`Guevara was nog maar 39 jaar oud.

Na dit hele verhaal komt Santa Clara, de eerste stad dus die door de revolutionairen van Fidel Castro werd ingenomen, al rap in zicht. In tegenstelling tot alle voorgaande dagen zijn de bermen bezaaid met afval. We lunchen echter op een bijzonder mooie locatie met op de achtergrond veelkleurige vogels.
De middag is verder geheel gewijd aan Che Guevara. We bezoeken we het in1988 onthulde monument op de Plaza de la Revolucion, ter herinnering aan de Slag van Santa Clara. Het complex omvat een museum, een monument en het graf van Che Guevara. Het geheel wordt gedomineerd door een indrukwekkend bronzen beeld van Che, met de arm in het gips, gebroken in een eerder gevecht. Opmerkelijk is wel dat pas in 1997, dertig jaar na zijn overlijden, het stoffelijk overschot van Che Guevara en eenendertig van zijn mede strijders in Bolivia zijn opgegraven, teruggebracht zijn naar Cuba en zijn bijgezet in de grafkelder van het monument. Een indrukwekkend monument.
Erik beleeft een ander indrukwekkend moment, maar dat is meer van lichamelijke aard. Dat kan gebeuren als je op reis bent, alleen is het vervelend als er geen papier in de buurt is. Anneke ervaart hetzelfde en als de familie Wijdbeens proberen ze er het beste van te maken. Teveel jolijt is ook niet goed, want je moet wel blijven opletten. Dat doet Erik dus niet en hij blesseert z`n grote teen ongenadig tegen weerbarstig stuk beton. Dat materiaal geeft dus echt niet mee.
Vervolgens gaan we naar de plek waar de geblindeerde trein is ontspoord; een aantal treinwagons staan nog zoals ze na de overval zijn `geparkeerd` en ook de Caterpillar is nog een stille getuige.
De laatste overnachting is op een soort van resort met vrijstaande bungalow`s. Erg fraai wel in een tropische omgeving met de daarbij horende tropische buien. Voorafgaand aan onze laatste gezamenlijke diner worden we bij de eetzaal ontvangen met een lekkere cocktail. Dat blijkt achteraf een sigaar uit eigen doos te zijn. Maar dat deed aan de rest van de maaltijd absoluut geen afbreuk.