Een dagje Havana

Maandag 24 oktober 2016
Na een goede nachtrust en een prima ontbijtbuffet kan de dag fris en fruitig beginnen. Half negen worden we in de lobby verwacht voor een stadstour door oud en nieuw Havana.
Nauwelijks onderweg en Yoeri begint direct alweer te doceren: Het openbaar vervoer in Havana is een ramp, de bussen zijn overvol en ondanks het, in onze ogen, rustige verkeer is er op de dienstregeling geen peil te trekken. Dat is ook de reden dat veel particulieren hun eigen auto gebruiken als taxi. De privé auto`s zijn herkenbaar aan de`P` vooraan in het nummerbord en de resterende wagens, die nog in eigendom van de staat zijn, herkenbaar aan de `B`. De kosten van een taxirit bedraagt ongeveer 1 CUC/km. Met toestemming van de overheid zijn in de jaren `60 en `70 massaal Lada`s vanuit Rusland ingevoerd en diezelfde overheid bepaalde wie, op basis van zijn verdienste, in aanmerking kwam voor een auto. De overheid bepaalde ook dat de auto in het bezit van de familie moet blijven zodat momenteel kleinzoons nog rijden in de auto`s door hun opa`s aangeschaft. Schrik niet, maar de huidige prijs die men voor een tweedehands Lada betaalt begint vanaf 10.000 CUC. De oude Amerikaanse oldtimers hebben weer een ander probleem, onderdelen zijn op Cuba niet meer beschikbaar en komen slechts nog mondjesmaat uit Amerika. Het is dan ook niet ongewoon dat door eigen knutselwerk de wagen blijft rijden met een Peugeot motor en een Lada versnellingsbak.
Onze eerste stop is bij de grootste sigarenfabriek van Cuba; `Empresa de Tabaco Torcido La Corona`. Oftewel `het bedrijf van gerolde sigaren La Corona. Het bedrijf is opgericht door Fidel Castro en geeft aan 600 arbeiders werk. De beste tabaksplanten groeien op het westelijk deel van het eiland. De boeren verkopen de tabaksbladeren aan de overheid die vervolgens de fabrieken van bladeren voorziet. Op heel Cuba zijn wel 400 sigarenfabrieken actief.
We bezoeken een afdeling waar tientallen mannen en vrouwen in een moordend tempo de sigaren in elkaar draaien. Deze fabriek produceert per dag 300.000 sigaren verdeelt over 27 verschillende merken. De vier belangrijkste sigarenmerken zijn: de Cohiba, het onbetwiste topproduct, de Montecristo is een goede tweede, op de derde plaats staat de sigaar die zijn bekendheid heeft gekregen door Winston Churchill genaamd Romeo Y Julieta en op een vierde plaats komt de Partagas. Het is jammer dat we binnen geen foto`s mogen maken want we kijken naar een vaardigheid die we waarschijnlijk niet veel meer zullen zien.
Ons volgende bezoek heeft ook alles met de geneugten van het leven te maken het `Havana Club Rummuseum`. In een speelse rondleiding met veel oude werktuigen nemen we kennis van de verwerking van rietsuiker, de fermentatie tot de eerste 6% alcohol en de volgende destillatiestappen tot een alcoholpercentage tot 90%. Na het versnijden vindt vervolgens de rijping plaats in vaten van Amerikaans eiken. De eerste rijping duurt 2 jaar en vervolgens worden diverse kwaliteiten van verschillende perioden van rijping met elkaar gemengd. Het getal op het etiket geeft het minimum aantal jaren van rijping aan.
Vervolgens gaan we lopend de oude stad binnen en staan direct al stil bij een `buurtsuper`. Alle inwoners van Cuba, ongeacht rang of stand, krijgen jaarlijks een bonnenboekje waarmee ze wekelijks in hun dagelijkse levensbehoeften kunnen voorzien; rijst, bonen, olie etc. en alles in precies afgepaste hoeveelheden per persoon.
Een koffie/drinkstop hebben we in het historische Hotel Raquel, een oorspronkelijk textielpakhuis met een fantastisch `glas in lood` dak en mooie marmeren zuilen. Het Calle San Ignatio is een fraai marktplein dat gedomineerd wordt door 18e eeuwse huizen die oorspronkelijk bewoond werden door de koloniale Spaanse overheersers, eigenaren van de tabak- en suikerplantages.
De lunch wordt genuttigd in een traditionele lunchroom en ons gehele gezelschap doet zich tegoed aan kadetjes met kaas, kaas/ham of broodje Cuba. Het geheel wordt weggespoeld met naar keuze, een Cuba Libre, een Mojito of een gewone cola. Dit in tegenstelling tot de grote- of kleine boodschap; die wordt door een bevallige dame weggespoeld met een plantengieter. Vervolgens kuieren we naar het Plaza de Armas, waar het fraaie barokke paleis van de Spaanse kapiteinsgeneraal domineert. Wat meer tot de verbeelding spreekt is de houten straat die regelmatig moet worden gerestaureerd. De keuze voor dit houten wegdek komt voort uit de wensen van de koloniale overheerser die met deze keuze voor een geluidsarm wegdek zijn tijd mijlenver vooruit bleek te zijn. We nemen een kijkje in het hotel waar Hemingway regelmatig logeerde en werpen een blik in zijn favoriete bar El Floridita. Uiteraard slaan we de Catedral de San Cristóbal, het Parque Central met Capitool, het Gran Theater en hotel Inglaterra niet over, maar voor degene die echt nog meer zou willen weten van de pleinen en gebouwen die we allemaal gezien hebben raad ik aan om de Capitoolgids van Cuba aan te schaffen.
Het bezoek aan het Necrópolis de Colón mag echter niet onvermeld blijven. Deze 56 hectare grootte begraafplaats , één van de grootste ter wereld, herbergt de resten van zo`n twee miljoen mensen. Indrukwekkend is het `Monumento a los Bomberos` een eerbetoon aan 25 brandweermannen die omkwamen tijdens een brand in een ijzerwinkel die achteraf nogal wat kruit bleek te bevatten. We beluisteren het bijzondere verhaal bij het graf van Amelia, de vrouw die gestorven is in het kraambed en samen met haar baby hier begraven ligt. Enkele jaren na haar dood is de tombe geopend en blijkt het lichaam van Amelia onaangetast met de baby in haar armen. Door dit `wonder`groeide Amelia uit tot een symbool van moederliefde. De tombe is inmiddels een pelgrimsoord geworden voor aanstaande moeders, die haar zegen vragen en weer vertrekken zonder het graf de rug toe te keren. Een bijzonder schouwspel dat wij een aantal keren hebben kunnen aanschouwen.
De laatste stop van vandaag is op het Plein van de Revolutie. Het plein heeft geen opvallende uitstraling maar is wel van grote historische en symbolische waarde. Hier hield Fidel Castro zijn urenlange toespraken en trokken de militaire parades voorbij. Het plein wordt gedomineerd door het Memorial José Marti, oprichter van de Revolutionaire Partij Cuba eind 19e eeuw. Marti, een Cubaanse intellectueel, journalist en schrijver, was één van de grote leiders in de onafhankelijkheidsstrijd tegen de Spaanse overheersing. Marti sneuvelde enkele maanden na het begin van de oorlog. Amerika greep in, maar meer vanuit belang om eigendommen en Amerikaanse burgers op Cuba te beschermen. De oorlog escaleerde en uiteindelijk dwongen de Amerikanen de Spanjaarden tot overgave. (Vrede van Parijs, 10 december 1898)

Maar de dag is nog niet ten einde, Mario, Anja, Indra, Dieni en Peter laten de mogelijkheid om zich met een onvervalste oldtimer cabriolet niet aan zich voorbij gaan. Om half zeven rijden de slagschepen voor en een uur lang flaneren we over de boulevard Malecón langs de oceaan. We passeren het Parque Central met het nu mooi aangelichte gebouw van de Opera en Hotel Inglaterra, een feest om naar te kijken. Rond half 8 worden we afgezet om in te checken voor een avondvullend programma, gebaseerd op de legendarische Buenavista Social Club. Voorafgaand aan dit muzikale festijn wordt eerst een maaltijd geserveerd, maar vanaf half tien gaat het echt los. Een wervelende show maakt het onmogelijke om op je stoel te blijven zitten. Ontluisterend is echter de constatering dat onze lichamen het ritme niet zo goed (meer) kunnen volgen in vergelijking tot de locale bevolking. Om twaalf uur rollen we moe maar voldaan in bed. Hoe noemen ze dit eigenlijk? Inspannende ontspanning?