Het Panamakanaal

Vrijdag 6 november 2015. Colon, Panama
Vandaag is het weer vroeg dag want op de kade van Colon staat om half negen de bus voor ons klaar voor een volgende excursie. Colon is de belangrijkste havenstad van Panama en fungeert als de toegang naar het Panama kanaal. Gids voor vandaag is Ricardo en Pinky is onze chauffeur. Colon heeft na Singapore de grootste belastingvrije zone van de wereld. In gigantische hallen bevinden zich ongeveer 3000 winkels die goederen van over de hele wereld verhandelen, alleen niet bereikbaar voor de inwoners van Panama zelf. Het land telt slechts 3 ½ miljoen inwoners waarvan er een ½ miljoen in Colon verblijven. Voor ons belangrijkste doel van vandaag hoeven we slechts een minuut of twintig te rijden; de Gatun Locks, ofwel de sluizen van Gatun. Zij vormen de toegang tot het Panamakanaal, dat de verbinding vormt tussen de Atlantic Ocean, via de Caribbean Sea en de Pacific Ocean. Het 80 kilometer lange kanaal maakt een omweg van 3 weken rondom de zuidkust van Zuid Amerika overbodig. Het totale `man-made` project is gebouwd door de Amerikanen en gereed gekomen in 1914. Het oorspronkelijke plan voorzag in een kanaal, een zogenoemde vlakke waterweg, zonder verdere opstakels. Maar gedurende de bouw veranderde dit plan omdat men zich verkeken had op de hardheid van het rotsachtige gebied. Men besloot om niet dieper te graven maar om een paar rivieren af te dammen waardoor het kunstmatige Gatunmeer is ontstaan. Het resterende hoogteverschil van 26 meter wordt aan weerszijden van het kanaal met sluizen overbrugd. Hiermee is de helft aan bouwtijd en aan kosten bespaard. Van oceaan naar oceaan vaart een schip nu in 8 – 10 uur, inclusief het schutten en douane faciliteiten neemt de hele passage amper een etmaal in beslag. Het kost wel wat, voor een gemiddelde passage rekent men rond de 150 – 200.000 dollar. Per dag betekent dit ca. 6 miljoen dollar aan inkomsten voor Panama. Vlak naast de sluis wordt nog volop gebouwd aan een nieuw sluizencomplex waarmee de capaciteit in één keer wordt verdubbeld. De sluis had in 2014 al klaar moeten zijn, ze zijn nu met de sluis aan het proefdraaien en verwachten ergens volgend jaar volledig in bedrijf te kunnen.
Tijdens ons bezoek aan de sluizen, zien we een cruiseschip en een containerschip de drie opvolgende sluiskolken in nog geen uur tijd passeren. Werkelijk een fascinerend gezicht.
Minder fascinerend, maar wel herkenbaar en zeer dreigend, is de regenbui die recht op ons af komt. Net op tijd zitten we weer in de bus als de tropische bui in alle hevigheid losbarst. Ricardo vertelt ons dat het regenseizoen in Panama zo`n driekwart van het jaar duurt, van april tot en met december. Panama bestaat voor het grootste deel uit tropisch regenwoud, en de naam zegt het al ….regenwoud. Behalve dat dat heel veel groen betekent, is Panama bij uitstek een land voor vogelaars, 894 verschillende soorten staan geregistreerd. Zij zullen in ieder geval niet van dorst omkomen. Ons gezelschap zet verder koers richting Portebelo, oorspronkelijk afkomstig uit het Italiaans en betekent zoiets als `mooie haven`. Terwijl we Colon uitrijden worden we niet vrolijk van de omgeving, wat een teringzooi! Talloze autowrakken, taxi`s en vuilnis domineren het straatbeeld. Een positieve afwijking wordt gevormd door de oude Amerikaanse gele schoolbussen die in Panama in grote getale zijn geïmporteerd en vervolgens met heel veel creativiteit fantastisch zijn beschilderd. Terwijl onze bus enorme plassen trotseert, hebben we aan onze linkerhand de Caribbean Sea en aan de rechterkant de uitlopers van de Cryer Mountains waar het volgens de overlevering 360 dagen per jaar regent, dus ook vandaag zijn de toppen in regennevelen gehuld. Aangekomen in Portebelo is het droog en probeert het zonnetje voorzichtig door de wolken heen te prikken. De baai van Portebelo is werkelijk schilderachtig, dit is één van de plekken waar Columbus voet aan wal heeft gezet. Gedurende de Spaanse overheersing is Portebelo uitgegroeid tot een belangrijk handelscentrum waar goederen van- en naar Europa werden verscheept. De grote rijkdom heeft een natuurlijke aantrekkingskracht op andere belangstellenden en Portebello is dan ook verschillende malen aangevallen door onder andere de Engelsen, de Nederlanders en piraten. Om zich te kunnen verdedigen hebben de Spanjaarden aan weerszijden van de baai forten en verdedigingswerken aangelegd die inmiddels behoren tot het werelderfgoed. In Portebelo brengen we nog aan de Black Christ Church, een Spaanse uitvinding om te trachten de donkere slaven ook tot het katholieke geloof te bekeren, en aan een nog in verbazend goede staat verkerend Counselers House, waar de Gouveneur zetelde en de belasting werd geïnd. Een stukje historie is natuurlijk altijd interessant, maar als in een boom een Sloth of luiaard wordt ontdekt, is iedereen snel afgeleid. Portebelo is dan wel in grootte niet vergelijkbaar met Colon, de puinhoop rond de huizen is er niet minder om. Jammer, terwijl de natuur zo prachtig is, dat de inwoners zelf er geen oog voor hebben.
Rond drie uur zijn we weer terug bij de Monarch en kunnen we nog net wat snacken. Klokslag vier uur gaan de trossen los. Bijzonder, boven het vaste land wordt de lucht getekend door verschillende tinten grijs terwijl boven zee de lucht breekt en blauw domineert. Ook indrukwekkend zijn de tientallen schepen die voor anker liggen te wachten om op te mogen varen naar de sluizen van Gatun, een activiteit de 24/7 doorgaat.
Wij gaan vanavond in het wit gekleed aan tafel, het is dresscode. Toch heeft het ook veel weg van een aflevering van Medisch Centrum West. Terwijl we op het bovendek in de late avond nog het verslag bijwerken begint het plotseling de donderen en bliksemen en vluchten we voor de stromende regen naar binnen. Gelukkig is het maar een tropische bui.